Printable View
Đề không:
Chẳng muốn thì thôi cũng chẳng "đường"
Bấy lâu quên hết chuyện văn chương
Ai chê, đáp khẽ: "Vâng, tôi dại"
Kẻ trách, cười xòa: "Dạ, tớ cương"
Chữ nghĩa vụng về, sai pháp cú
Ý từ rơi rụng, lẩn như lươn...
Bốn mùa luân chuyển Xuân rồi Hạ
Ta cứ việc ăn chẳng chán chường
--Sưu tầm--
hái liên khúc kỳ 1 Lý Bạch (Khúc hát hái sen)
若耶溪旁採蓮女，
笑隔荷花共人語。
日照新粧水底明，
風飄香袂空中舉。
Nhược Da khê bàng thái liên nữ,
Tiếu cách hà hoa cộng nhân ngữ.
Nhật chiếu tân trang thuỷ để minh,
Phong phiêu hương duệ không trung cử.
Ngạn thượng thuỳ gia du dã lang
Tam tam ngũ ngũ ánh thuỳ dương
Tử lưu tê nhập lạc hoa khứ
Kiến thử trì trù không đoạn trường.
--
Bản dịch của Ngô Văn Phú:
Cô gái hái sen ngòi Nhược Gia
Cùng ai trò chuyện cách tầng hoa.
Tân trang đáy nước ánh trời rạng,
Vạt áo đưa hương, trận gió đùa.
Bờ nọ con nhà ai lêu lổng
Năm ba túm tụm, bóng dương đưa.
Hý ran, ngựa trắng đường hoa rụng,
Nhác thấy cô nàng tiếc ngẩn ngơ.
---
Khúc Hát Hái Sen (采莲曲)
Trình bày: lnptanh
Sáng tác: Cổ khúc cải biên - Lời: Lý Bạch
若耶溪傍采莲女
Cô gái hái sen bên ngòi Nhược Gia
笑隔荷花共人语
Cười bên hoa nở, cùng người trò chuyện
日照新妆水底明
Nắng chiếu trên y phục mới in xuống nước trong
飞飘香袂空中举
Gió đưa thương thơm phảng phất trong không trung
岸上谁家游冶郎
Trên bờ có mấy gã trai lang thang con nhà ai đến
三三五五映垂杨
Túm năm tụm ba dưới bờ liễu (ngắm cô gái)
紫马嘶入落花去
Con tuấn mã màu tía hí đạp trên đường đầy hoa rụng
见此蜘蹰空断肠
(Người khách) trông thấy cảnh ấy luống đau lòng, bước đi ngập ngừng
standby="Loading Microsoft Windows Media Player components..." type="application/x-oleobject">
[YOUTUBE]https://www.youtube.com/watch?v=D_hp9C5ynGw[/YOUTUBE]
Cái hay của Thơ Đường làm mê hoặc lòng người ở Nhịp điệu, Tiết tấu và Vận pháp (chính vận, thông vận); Nhưng cái thâm thúy lại nằm ở trong - ĐỐI NGẪU!
-
4). Đối ngẫu:
Điểm đặc biệt đáng chú ý trong thơ Đường luật là dùng đối ngẫu.
a) Đối từ: là những từ cùng một vị trí trong hai câu (hay vế) phải cùng một cấu tạo và cùng một loại từ như nhau.
Ví dụ:
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ,
Cô chu nhất hệ cố viên tâm.
(Trích trong bài Thu hứng của Đỗ Phủ)
Dịch thơ:
Đôi chòm cúc nở tuôn dòng lệ,
Một chiếc thuyền neo nhớ cố hương.
Dịch xuôi: Cảm hứng mùa thu
Cúc từng chòm nở hai lần tuôn dòng lệ xưa,
Thuyền lẻ loi buộc chặt mối tình quê cũ.
Về cấu tạo từ, trong câu trên, “tùng cúc” đối với “cô chu” là từ ghép, “lưỡng” đối với “nhất” là từ đơn. Trong câu dưới, “tiêu tiêu” đối với “cổn cổn” là từ láy (song thanh).
Hoặc:
Vô biên lạc diệp tiêu tiêu há,
Bất tận trường giang cổn cổn lai.
(Trích trong bài Đăng cao của Đỗ Phủ).
Về từ loại,thì danh từ đối với danh từ ( như “lệ” và “tâm” ), “lạc diệp” và “trường giang”), số từ đối với số từ ( như “lưỡng” và “nhất”), động từ đối với động từ (như “khai’ và “hệ”, “há” và “lai”) v.v…
涼 州 詞 王 翰
Lương Châu từ Vương Hàn
葡萄美酒夜光杯,
欲飲琵琶馬上催.
醉臥沙場君莫笑,
古來征戰幾人回?
Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi,
Dục ẩm tì bà mã thượng thôi.
Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu,
Cổ lai chinh chiến kỉ nhân hồi?
b) Đối ngữ: là những ngữ cùng vị trí tương ứng ở hai câu cùng một loại và cấu tạo giống nhau.
秋興其一
玉露凋傷楓樹林，
巫山巫峽氣蕭森。
江間波浪兼天湧，
塞上風雲接地陰。
叢菊兩開他日淚，
孤舟一繫故園心。
寒衣處處催刀尺，
白帝城高急暮砧。
--
Thu hứng kỳ 1
Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm,
Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm.
Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng,
Tái thượng phong vân tiếp địa âm.
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ,
Cô chu nhất hệ cố viên tâm.
Hàn y xứ xứ thôi đao xích,
Bạch Đế thành cao cấp mộ châm.
- Dịch-
Cảm xúc mùa thu kỳ 1
Lác đác rừng phong hạt móc sa,
Ngàn non hiu hắt, khí thu loà.
Lưng trời sóng rợn lòng sông thẳm,
Mặt đất mây đùn cửa ải xa.
Khóm cúc tuôn thêm dòng lệ cũ,
Con thuyền buộc chặt mối tình nhà.
Lạnh lùng giục kẻ tay đao thước,
Thành Bạch, chầy vang bóng ác tà.
“tha nhật lệ” đối với “cố viên tâm” là ngữ danh từ,mỗi ngữ gồm danh từ trung tâm (“lệ”, “tâm”) và định tố ( “tha nhật’, “cố viên”; định tố cũng do một danh từ ( “nhật”, “viên”) kết hợp với tính từ ( “tha”, “cố”).
--
登高
風急天高猿嘯哀，
渚清沙白鳥飛回。
無邊落木蕭蕭下，
不盡長江滾滾來。
萬里悲秋常作客，
百年多病獨登臺。
艱難苦恨繁霜鬢，
潦倒新停濁酒杯。
Đăng cao
Phong cấp, thiên cao, viên khiếu ai,
Chử thanh, sa bạch, điểu phi hồi.
Vô biên lạc mộc tiêu tiêu há,
Bất tận trường giang cổn cổn lai.
Vạn lý bi thu thường tác khách,
Bách niên đa bệnh độc đăng đài.
Gian nan khổ hận phồn sương mấn,
Lạo đảo tân đình trọc tửu bôi.
--
Lên cao (Người dịch: Bùi Khánh Đản)
Tiếng vượn kêu thương, gió lộng trời,
Chim bay, cát trắng, bãi xanh phơi.
Bạt ngàn cây gãy tơi bời rụng,
Dằng dặc sông dài cuộn cuộn trôi.
Muôn dặm sầu thu thêm não khách,
Một thân đa bệnh bước lên đài.
Buồn phiền vất vả phai màu tóc,
Chén rượu vừa ngưng, lảo đảo rồi.
“tiêu tiêu há” đối với “cổn cổn lai”, là ngữ động từ, mỗi ngữ đều gồm động từ trung tâm ( “há”, “lai”) và bổ tố ở trước ( “tiêu tiêu”, “cổn cổn”).
:430::430::430:
c) Đối cú: là cấu tạo câu của hai vế giống nhau, cùng một kiểu loại, vế trên có những thành phần nào thì vế dưới cũng có những thành phần ấy, bố trí theo một trật tự hình tuyến thống nhất.
秋興其一
叢菊兩開他日淚，
孤舟一繫故園心。
Thu hứng kỳ 1
Tùng cúc/ lưỡng khai tha nhật lệ,
Cô chu/nhất hệ cố viên tâm.
Cảm xúc mùa thu kỳ 1
Khóm cúc/tuôn thêm dòng lệ cũ,
Con thuyền/buộc chặt mối tình nhà.
Ví dụ trên trong câu thơ trước, mỗi vế là một cụm chủ vị (Tùng cúc/lưỡng khai…, Cô chu/nhất hệ…);
無邊落木蕭蕭下，
不盡長江滾滾來。
Vô biên lạc mộc tiêu tiêu há,
Bất tận trường giang cổn cổn lai.
Bạt ngàn cây gãy tơi bời rụng,
Dằng dặc sông dài cuộn cuộn trôi.
Trích: Lên cao (Người dịch: Bùi Khánh Đản)
Trong câu sau ngoài cụm chủ vị (lạc diệp/tiêu tiêu há; trường giang/cổn cổn lai), mỗi vế còn có thêm thành phần trạng ngữ ( vô biên,bất tận).
d). Đối thanh: là thanh loại của các tiếng cùng vị trí tương ứng trong hai vế trái nhau, vế trên tiếng bằng (B) thì đối với vế dưới phải tiếng trắc (T), và ngược lại. Nhưng phép đối thanh này đã được quy định trong luật về tiết tấu.
e) Đối ý: là nói về nội dung, hoặc hai vế cùng một ý nhằm tăng cường đều cần diễn đạt (đối tương đồng hay đối bổ sung), hoặc ý trong hai vế trái ngược nhau về mục đích hay phạm trù diễn đạt (đối tương phản), hoặc ý giữa hai vế có mối quan hệ luận lý như nhân quả, so sánh, nhượng bộ,…( đối thừa tiêp).
(Đối bổ sung)
Dịch xuôi:
Sớm theo xe vua mà đến,
Chiều mang hương ngự trở về.
Dịch thơ:
Sớm đón xe vua tới
Chiều về hương ngự quanh.
Hoặc:
Bạch phát bi hoa lạc,
Thanh vân tiện điểu phi.
(Đối tương phản)
Dịch xuôi:
Tóc bạc nên thương hoa rụng,
Mây xanh phơi phới cánh chim bay.
Dịch thơ:
Hoa tàn thương tóc trắng,
Chim vút ngợi mây xanh.
Hoặc trích trong bài Hựu trình Ngô Lang của Đỗ Phủ):
Bất vị khốn cùng ninh hữu thử,
Chỉ duyên khủng cụ chuyển tu thân.
(Đối bổ sung)
Dịch xuôi:
Ví không cùng quẫn thì đâu đến nỗi thế,
Do sợ hãi họ mới đến cùng ta làm quen.
Dịch thơ:
Đến thế đành vì cùng khốn mãi,
Nhờ người âu bởi sợ lo xa.
Hoặc:
Tức phòng viễn khách thùy đa sự,
Tiện sáp sơ li khước thậm chân.
(Đối thừa tiếp)
Dịch xuôi:
Người ta e dè khách xa, tuy lắm chuyện đấy,
Nhưng bởi mình cắm rào thưa, họ tưởng cấm thật.
Dịch thơ:
Họ e khách lạ, ta phiền đấy,
Ta bủa rào thưa, họ ngại mà!
Phong Kiều dạ bạc - 楓橋夜泊
(Trương Kế - 張繼)
楓橋夜泊
月落烏啼霜滿天，
江楓漁火對愁眠。
姑蘇城外寒山寺，
夜半鐘聲到客船。
Phong Kiều dạ bạc
Nguyệt lạc Ô đề sương mãn thiên,
Giang phong ngư hoả đối sầu miên.
Cô Tô thành ngoại Hàn San tự,
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền.
Đây là bài thơ nổi tiếng của Trương Kế.Thoitu còn nhớ cách đây 20 năm có đọc một bài báo trên Văn hóa thể thao, tác giả có tới Cô tô mới biết Nguyệt lạc,Ô đề là tên địa danh,cho nên dịch Nguyệt lạc<Trăng lặn>,Ô đề<Quạ kêu> thì không ổn!Đây cũng là đặc điểm của chữ Hán không viết hoa địa danh và tên riêng!
Ai bảo là phi phong thủy, hồi sau sẽ rõ,Trích:
Nguyên văn bởi Vôdanh
Cũng do hôm nay mình làm báo cáo nhức đầu quá, chọn chơi thơ cho giả bớt stress
hihihihihi